0001
0002
0003
0004
0005
0006
0007
0008
0009
0010 #include <linux/module.h>
0011 #include <linux/sched/signal.h>
0012 #include <linux/netdevice.h>
0013 #include <linux/ethtool.h>
0014 #include <linux/etherdevice.h>
0015 #include <linux/if_arp.h>
0016 #include <linux/mii.h>
0017 #include <linux/rtnetlink.h>
0018 #include <linux/usb.h>
0019 #include <linux/usb/cdc.h>
0020 #include <linux/usb/usbnet.h>
0021 #include <linux/usb/cdc-wdm.h>
0022 #include <linux/u64_stats_sync.h>
0023
0024
0025
0026
0027
0028
0029
0030
0031
0032
0033
0034
0035
0036
0037
0038
0039
0040
0041
0042
0043
0044
0045
0046
0047
0048
0049 struct qmi_wwan_state {
0050 struct usb_driver *subdriver;
0051 atomic_t pmcount;
0052 unsigned long flags;
0053 struct usb_interface *control;
0054 struct usb_interface *data;
0055 };
0056
0057 enum qmi_wwan_flags {
0058 QMI_WWAN_FLAG_RAWIP = 1 << 0,
0059 QMI_WWAN_FLAG_MUX = 1 << 1,
0060 QMI_WWAN_FLAG_PASS_THROUGH = 1 << 2,
0061 };
0062
0063 enum qmi_wwan_quirks {
0064 QMI_WWAN_QUIRK_DTR = 1 << 0,
0065 };
0066
0067 struct qmimux_hdr {
0068 u8 pad;
0069 u8 mux_id;
0070 __be16 pkt_len;
0071 };
0072
0073 struct qmimux_priv {
0074 struct net_device *real_dev;
0075 u8 mux_id;
0076 };
0077
0078 static int qmimux_open(struct net_device *dev)
0079 {
0080 struct qmimux_priv *priv = netdev_priv(dev);
0081 struct net_device *real_dev = priv->real_dev;
0082
0083 if (!(priv->real_dev->flags & IFF_UP))
0084 return -ENETDOWN;
0085
0086 if (netif_carrier_ok(real_dev))
0087 netif_carrier_on(dev);
0088 return 0;
0089 }
0090
0091 static int qmimux_stop(struct net_device *dev)
0092 {
0093 netif_carrier_off(dev);
0094 return 0;
0095 }
0096
0097 static netdev_tx_t qmimux_start_xmit(struct sk_buff *skb, struct net_device *dev)
0098 {
0099 struct qmimux_priv *priv = netdev_priv(dev);
0100 unsigned int len = skb->len;
0101 struct qmimux_hdr *hdr;
0102 netdev_tx_t ret;
0103
0104 hdr = skb_push(skb, sizeof(struct qmimux_hdr));
0105 hdr->pad = 0;
0106 hdr->mux_id = priv->mux_id;
0107 hdr->pkt_len = cpu_to_be16(len);
0108 skb->dev = priv->real_dev;
0109 ret = dev_queue_xmit(skb);
0110
0111 if (likely(ret == NET_XMIT_SUCCESS || ret == NET_XMIT_CN))
0112 dev_sw_netstats_tx_add(dev, 1, len);
0113 else
0114 dev->stats.tx_dropped++;
0115
0116 return ret;
0117 }
0118
0119 static const struct net_device_ops qmimux_netdev_ops = {
0120 .ndo_open = qmimux_open,
0121 .ndo_stop = qmimux_stop,
0122 .ndo_start_xmit = qmimux_start_xmit,
0123 .ndo_get_stats64 = dev_get_tstats64,
0124 };
0125
0126 static void qmimux_setup(struct net_device *dev)
0127 {
0128 dev->header_ops = NULL;
0129 dev->type = ARPHRD_NONE;
0130 dev->hard_header_len = 0;
0131 dev->addr_len = 0;
0132 dev->flags = IFF_POINTOPOINT | IFF_NOARP | IFF_MULTICAST;
0133 dev->netdev_ops = &qmimux_netdev_ops;
0134 dev->mtu = 1500;
0135 dev->needs_free_netdev = true;
0136 }
0137
0138 static struct net_device *qmimux_find_dev(struct usbnet *dev, u8 mux_id)
0139 {
0140 struct qmimux_priv *priv;
0141 struct list_head *iter;
0142 struct net_device *ldev;
0143
0144 rcu_read_lock();
0145 netdev_for_each_upper_dev_rcu(dev->net, ldev, iter) {
0146 priv = netdev_priv(ldev);
0147 if (priv->mux_id == mux_id) {
0148 rcu_read_unlock();
0149 return ldev;
0150 }
0151 }
0152 rcu_read_unlock();
0153 return NULL;
0154 }
0155
0156 static bool qmimux_has_slaves(struct usbnet *dev)
0157 {
0158 return !list_empty(&dev->net->adj_list.upper);
0159 }
0160
0161 static int qmimux_rx_fixup(struct usbnet *dev, struct sk_buff *skb)
0162 {
0163 unsigned int len, offset = 0, pad_len, pkt_len;
0164 struct qmimux_hdr *hdr;
0165 struct net_device *net;
0166 struct sk_buff *skbn;
0167 u8 qmimux_hdr_sz = sizeof(*hdr);
0168
0169 while (offset + qmimux_hdr_sz < skb->len) {
0170 hdr = (struct qmimux_hdr *)(skb->data + offset);
0171 len = be16_to_cpu(hdr->pkt_len);
0172
0173
0174 if (offset + len + qmimux_hdr_sz > skb->len)
0175 return 0;
0176
0177
0178 if (hdr->pad & 0x80)
0179 goto skip;
0180
0181
0182 pad_len = hdr->pad & 0x3f;
0183 if (len == 0 || pad_len >= len)
0184 goto skip;
0185 pkt_len = len - pad_len;
0186
0187 net = qmimux_find_dev(dev, hdr->mux_id);
0188 if (!net)
0189 goto skip;
0190 skbn = netdev_alloc_skb(net, pkt_len + LL_MAX_HEADER);
0191 if (!skbn)
0192 return 0;
0193
0194 switch (skb->data[offset + qmimux_hdr_sz] & 0xf0) {
0195 case 0x40:
0196 skbn->protocol = htons(ETH_P_IP);
0197 break;
0198 case 0x60:
0199 skbn->protocol = htons(ETH_P_IPV6);
0200 break;
0201 default:
0202
0203 goto skip;
0204 }
0205
0206 skb_reserve(skbn, LL_MAX_HEADER);
0207 skb_put_data(skbn, skb->data + offset + qmimux_hdr_sz, pkt_len);
0208 if (netif_rx(skbn) != NET_RX_SUCCESS) {
0209 net->stats.rx_errors++;
0210 return 0;
0211 } else {
0212 dev_sw_netstats_rx_add(net, pkt_len);
0213 }
0214
0215 skip:
0216 offset += len + qmimux_hdr_sz;
0217 }
0218 return 1;
0219 }
0220
0221 static ssize_t mux_id_show(struct device *d, struct device_attribute *attr, char *buf)
0222 {
0223 struct net_device *dev = to_net_dev(d);
0224 struct qmimux_priv *priv;
0225
0226 priv = netdev_priv(dev);
0227
0228 return sysfs_emit(buf, "0x%02x\n", priv->mux_id);
0229 }
0230
0231 static DEVICE_ATTR_RO(mux_id);
0232
0233 static struct attribute *qmi_wwan_sysfs_qmimux_attrs[] = {
0234 &dev_attr_mux_id.attr,
0235 NULL,
0236 };
0237
0238 static struct attribute_group qmi_wwan_sysfs_qmimux_attr_group = {
0239 .name = "qmap",
0240 .attrs = qmi_wwan_sysfs_qmimux_attrs,
0241 };
0242
0243 static int qmimux_register_device(struct net_device *real_dev, u8 mux_id)
0244 {
0245 struct net_device *new_dev;
0246 struct qmimux_priv *priv;
0247 int err;
0248
0249 new_dev = alloc_netdev(sizeof(struct qmimux_priv),
0250 "qmimux%d", NET_NAME_UNKNOWN, qmimux_setup);
0251 if (!new_dev)
0252 return -ENOBUFS;
0253
0254 dev_net_set(new_dev, dev_net(real_dev));
0255 priv = netdev_priv(new_dev);
0256 priv->mux_id = mux_id;
0257 priv->real_dev = real_dev;
0258
0259 new_dev->tstats = netdev_alloc_pcpu_stats(struct pcpu_sw_netstats);
0260 if (!new_dev->tstats) {
0261 err = -ENOBUFS;
0262 goto out_free_newdev;
0263 }
0264
0265 new_dev->sysfs_groups[0] = &qmi_wwan_sysfs_qmimux_attr_group;
0266
0267 err = register_netdevice(new_dev);
0268 if (err < 0)
0269 goto out_free_newdev;
0270
0271
0272 dev_hold(real_dev);
0273
0274 err = netdev_upper_dev_link(real_dev, new_dev, NULL);
0275 if (err)
0276 goto out_unregister_netdev;
0277
0278 netif_stacked_transfer_operstate(real_dev, new_dev);
0279
0280 return 0;
0281
0282 out_unregister_netdev:
0283 unregister_netdevice(new_dev);
0284 dev_put(real_dev);
0285
0286 out_free_newdev:
0287 free_netdev(new_dev);
0288 return err;
0289 }
0290
0291 static void qmimux_unregister_device(struct net_device *dev,
0292 struct list_head *head)
0293 {
0294 struct qmimux_priv *priv = netdev_priv(dev);
0295 struct net_device *real_dev = priv->real_dev;
0296
0297 free_percpu(dev->tstats);
0298 netdev_upper_dev_unlink(real_dev, dev);
0299 unregister_netdevice_queue(dev, head);
0300
0301
0302 dev_put(real_dev);
0303 }
0304
0305 static void qmi_wwan_netdev_setup(struct net_device *net)
0306 {
0307 struct usbnet *dev = netdev_priv(net);
0308 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0309
0310 if (info->flags & QMI_WWAN_FLAG_RAWIP) {
0311 net->header_ops = NULL;
0312 net->type = ARPHRD_NONE;
0313 net->hard_header_len = 0;
0314 net->addr_len = 0;
0315 net->flags = IFF_POINTOPOINT | IFF_NOARP | IFF_MULTICAST;
0316 set_bit(EVENT_NO_IP_ALIGN, &dev->flags);
0317 netdev_dbg(net, "mode: raw IP\n");
0318 } else if (!net->header_ops) {
0319 ether_setup(net);
0320
0321 net->min_mtu = 0;
0322 net->max_mtu = ETH_MAX_MTU;
0323 clear_bit(EVENT_NO_IP_ALIGN, &dev->flags);
0324 netdev_dbg(net, "mode: Ethernet\n");
0325 }
0326
0327
0328 usbnet_change_mtu(net, net->mtu);
0329 }
0330
0331 static ssize_t raw_ip_show(struct device *d, struct device_attribute *attr, char *buf)
0332 {
0333 struct usbnet *dev = netdev_priv(to_net_dev(d));
0334 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0335
0336 return sprintf(buf, "%c\n", info->flags & QMI_WWAN_FLAG_RAWIP ? 'Y' : 'N');
0337 }
0338
0339 static ssize_t raw_ip_store(struct device *d, struct device_attribute *attr, const char *buf, size_t len)
0340 {
0341 struct usbnet *dev = netdev_priv(to_net_dev(d));
0342 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0343 bool enable;
0344 int ret;
0345
0346 if (strtobool(buf, &enable))
0347 return -EINVAL;
0348
0349
0350 if (enable == (info->flags & QMI_WWAN_FLAG_RAWIP))
0351 return len;
0352
0353
0354 if (!enable && (info->flags & QMI_WWAN_FLAG_PASS_THROUGH)) {
0355 netdev_err(dev->net,
0356 "Cannot clear ip mode on pass through device\n");
0357 return -EINVAL;
0358 }
0359
0360 if (!rtnl_trylock())
0361 return restart_syscall();
0362
0363
0364 if (netif_running(dev->net)) {
0365 netdev_err(dev->net, "Cannot change a running device\n");
0366 ret = -EBUSY;
0367 goto err;
0368 }
0369
0370
0371 ret = call_netdevice_notifiers(NETDEV_PRE_TYPE_CHANGE, dev->net);
0372 ret = notifier_to_errno(ret);
0373 if (ret) {
0374 netdev_err(dev->net, "Type change was refused\n");
0375 goto err;
0376 }
0377
0378 if (enable)
0379 info->flags |= QMI_WWAN_FLAG_RAWIP;
0380 else
0381 info->flags &= ~QMI_WWAN_FLAG_RAWIP;
0382 qmi_wwan_netdev_setup(dev->net);
0383 call_netdevice_notifiers(NETDEV_POST_TYPE_CHANGE, dev->net);
0384 ret = len;
0385 err:
0386 rtnl_unlock();
0387 return ret;
0388 }
0389
0390 static ssize_t add_mux_show(struct device *d, struct device_attribute *attr, char *buf)
0391 {
0392 struct net_device *dev = to_net_dev(d);
0393 struct qmimux_priv *priv;
0394 struct list_head *iter;
0395 struct net_device *ldev;
0396 ssize_t count = 0;
0397
0398 rcu_read_lock();
0399 netdev_for_each_upper_dev_rcu(dev, ldev, iter) {
0400 priv = netdev_priv(ldev);
0401 count += scnprintf(&buf[count], PAGE_SIZE - count,
0402 "0x%02x\n", priv->mux_id);
0403 }
0404 rcu_read_unlock();
0405 return count;
0406 }
0407
0408 static ssize_t add_mux_store(struct device *d, struct device_attribute *attr, const char *buf, size_t len)
0409 {
0410 struct usbnet *dev = netdev_priv(to_net_dev(d));
0411 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0412 u8 mux_id;
0413 int ret;
0414
0415 if (kstrtou8(buf, 0, &mux_id))
0416 return -EINVAL;
0417
0418
0419 if (mux_id < 1 || mux_id > 254)
0420 return -EINVAL;
0421
0422 if (!rtnl_trylock())
0423 return restart_syscall();
0424
0425 if (qmimux_find_dev(dev, mux_id)) {
0426 netdev_err(dev->net, "mux_id already present\n");
0427 ret = -EINVAL;
0428 goto err;
0429 }
0430
0431 ret = qmimux_register_device(dev->net, mux_id);
0432 if (!ret) {
0433 info->flags |= QMI_WWAN_FLAG_MUX;
0434 ret = len;
0435 }
0436 err:
0437 rtnl_unlock();
0438 return ret;
0439 }
0440
0441 static ssize_t del_mux_show(struct device *d, struct device_attribute *attr, char *buf)
0442 {
0443 return add_mux_show(d, attr, buf);
0444 }
0445
0446 static ssize_t del_mux_store(struct device *d, struct device_attribute *attr, const char *buf, size_t len)
0447 {
0448 struct usbnet *dev = netdev_priv(to_net_dev(d));
0449 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0450 struct net_device *del_dev;
0451 u8 mux_id;
0452 int ret = 0;
0453
0454 if (kstrtou8(buf, 0, &mux_id))
0455 return -EINVAL;
0456
0457 if (!rtnl_trylock())
0458 return restart_syscall();
0459
0460 del_dev = qmimux_find_dev(dev, mux_id);
0461 if (!del_dev) {
0462 netdev_err(dev->net, "mux_id not present\n");
0463 ret = -EINVAL;
0464 goto err;
0465 }
0466 qmimux_unregister_device(del_dev, NULL);
0467
0468 if (!qmimux_has_slaves(dev))
0469 info->flags &= ~QMI_WWAN_FLAG_MUX;
0470 ret = len;
0471 err:
0472 rtnl_unlock();
0473 return ret;
0474 }
0475
0476 static ssize_t pass_through_show(struct device *d,
0477 struct device_attribute *attr, char *buf)
0478 {
0479 struct usbnet *dev = netdev_priv(to_net_dev(d));
0480 struct qmi_wwan_state *info;
0481
0482 info = (void *)&dev->data;
0483 return sprintf(buf, "%c\n",
0484 info->flags & QMI_WWAN_FLAG_PASS_THROUGH ? 'Y' : 'N');
0485 }
0486
0487 static ssize_t pass_through_store(struct device *d,
0488 struct device_attribute *attr,
0489 const char *buf, size_t len)
0490 {
0491 struct usbnet *dev = netdev_priv(to_net_dev(d));
0492 struct qmi_wwan_state *info;
0493 bool enable;
0494
0495 if (strtobool(buf, &enable))
0496 return -EINVAL;
0497
0498 info = (void *)&dev->data;
0499
0500
0501 if (enable == (info->flags & QMI_WWAN_FLAG_PASS_THROUGH))
0502 return len;
0503
0504
0505 if (!(info->flags & QMI_WWAN_FLAG_RAWIP)) {
0506 netdev_err(dev->net,
0507 "Cannot set pass through mode on non ip device\n");
0508 return -EINVAL;
0509 }
0510
0511 if (enable)
0512 info->flags |= QMI_WWAN_FLAG_PASS_THROUGH;
0513 else
0514 info->flags &= ~QMI_WWAN_FLAG_PASS_THROUGH;
0515
0516 return len;
0517 }
0518
0519 static DEVICE_ATTR_RW(raw_ip);
0520 static DEVICE_ATTR_RW(add_mux);
0521 static DEVICE_ATTR_RW(del_mux);
0522 static DEVICE_ATTR_RW(pass_through);
0523
0524 static struct attribute *qmi_wwan_sysfs_attrs[] = {
0525 &dev_attr_raw_ip.attr,
0526 &dev_attr_add_mux.attr,
0527 &dev_attr_del_mux.attr,
0528 &dev_attr_pass_through.attr,
0529 NULL,
0530 };
0531
0532 static struct attribute_group qmi_wwan_sysfs_attr_group = {
0533 .name = "qmi",
0534 .attrs = qmi_wwan_sysfs_attrs,
0535 };
0536
0537
0538 static const u8 default_modem_addr[ETH_ALEN] = {0x02, 0x50, 0xf3};
0539
0540 static const u8 buggy_fw_addr[ETH_ALEN] = {0x00, 0xa0, 0xc6, 0x00, 0x00, 0x00};
0541
0542
0543
0544
0545
0546
0547
0548
0549
0550
0551
0552
0553
0554
0555
0556
0557
0558
0559
0560
0561
0562 static int qmi_wwan_rx_fixup(struct usbnet *dev, struct sk_buff *skb)
0563 {
0564 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0565 bool rawip = info->flags & QMI_WWAN_FLAG_RAWIP;
0566 __be16 proto;
0567
0568
0569 if (skb->len < dev->net->hard_header_len)
0570 return 0;
0571
0572 if (info->flags & QMI_WWAN_FLAG_MUX)
0573 return qmimux_rx_fixup(dev, skb);
0574
0575 if (info->flags & QMI_WWAN_FLAG_PASS_THROUGH) {
0576 skb->protocol = htons(ETH_P_MAP);
0577 return 1;
0578 }
0579
0580 switch (skb->data[0] & 0xf0) {
0581 case 0x40:
0582 proto = htons(ETH_P_IP);
0583 break;
0584 case 0x60:
0585 proto = htons(ETH_P_IPV6);
0586 break;
0587 case 0x00:
0588 if (rawip)
0589 return 0;
0590 if (is_multicast_ether_addr(skb->data))
0591 return 1;
0592
0593 skb_reset_mac_header(skb);
0594 goto fix_dest;
0595 default:
0596 if (rawip)
0597 return 0;
0598
0599 return 1;
0600 }
0601 if (rawip) {
0602 skb_reset_mac_header(skb);
0603 skb->dev = dev->net;
0604 skb->protocol = proto;
0605 return 1;
0606 }
0607
0608 if (skb_headroom(skb) < ETH_HLEN)
0609 return 0;
0610 skb_push(skb, ETH_HLEN);
0611 skb_reset_mac_header(skb);
0612 eth_hdr(skb)->h_proto = proto;
0613 eth_zero_addr(eth_hdr(skb)->h_source);
0614 fix_dest:
0615 memcpy(eth_hdr(skb)->h_dest, dev->net->dev_addr, ETH_ALEN);
0616 return 1;
0617 }
0618
0619
0620 static bool possibly_iphdr(const char *data)
0621 {
0622 return (data[0] & 0xd0) == 0x40;
0623 }
0624
0625
0626 static int qmi_wwan_mac_addr(struct net_device *dev, void *p)
0627 {
0628 int ret;
0629 struct sockaddr *addr = p;
0630
0631 ret = eth_prepare_mac_addr_change(dev, p);
0632 if (ret < 0)
0633 return ret;
0634 if (possibly_iphdr(addr->sa_data))
0635 return -EADDRNOTAVAIL;
0636 eth_commit_mac_addr_change(dev, p);
0637 return 0;
0638 }
0639
0640 static const struct net_device_ops qmi_wwan_netdev_ops = {
0641 .ndo_open = usbnet_open,
0642 .ndo_stop = usbnet_stop,
0643 .ndo_start_xmit = usbnet_start_xmit,
0644 .ndo_tx_timeout = usbnet_tx_timeout,
0645 .ndo_change_mtu = usbnet_change_mtu,
0646 .ndo_get_stats64 = dev_get_tstats64,
0647 .ndo_set_mac_address = qmi_wwan_mac_addr,
0648 .ndo_validate_addr = eth_validate_addr,
0649 };
0650
0651
0652
0653
0654 static int qmi_wwan_manage_power(struct usbnet *dev, int on)
0655 {
0656 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0657 int rv;
0658
0659 dev_dbg(&dev->intf->dev, "%s() pmcount=%d, on=%d\n", __func__,
0660 atomic_read(&info->pmcount), on);
0661
0662 if ((on && atomic_add_return(1, &info->pmcount) == 1) ||
0663 (!on && atomic_dec_and_test(&info->pmcount))) {
0664
0665
0666
0667 rv = usb_autopm_get_interface(dev->intf);
0668 dev->intf->needs_remote_wakeup = on;
0669 if (!rv)
0670 usb_autopm_put_interface(dev->intf);
0671 }
0672 return 0;
0673 }
0674
0675 static int qmi_wwan_cdc_wdm_manage_power(struct usb_interface *intf, int on)
0676 {
0677 struct usbnet *dev = usb_get_intfdata(intf);
0678
0679
0680 if (!dev)
0681 return 0;
0682 return qmi_wwan_manage_power(dev, on);
0683 }
0684
0685
0686 static int qmi_wwan_register_subdriver(struct usbnet *dev)
0687 {
0688 int rv;
0689 struct usb_driver *subdriver = NULL;
0690 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0691
0692
0693 rv = usbnet_get_endpoints(dev, info->data);
0694 if (rv < 0)
0695 goto err;
0696
0697
0698 if (info->control != info->data)
0699 dev->status = &info->control->cur_altsetting->endpoint[0];
0700
0701
0702 if (!dev->status) {
0703 rv = -EINVAL;
0704 goto err;
0705 }
0706
0707
0708 atomic_set(&info->pmcount, 0);
0709
0710
0711 subdriver = usb_cdc_wdm_register(info->control, &dev->status->desc,
0712 4096, WWAN_PORT_QMI,
0713 &qmi_wwan_cdc_wdm_manage_power);
0714 if (IS_ERR(subdriver)) {
0715 dev_err(&info->control->dev, "subdriver registration failed\n");
0716 rv = PTR_ERR(subdriver);
0717 goto err;
0718 }
0719
0720
0721 dev->status = NULL;
0722
0723
0724 info->subdriver = subdriver;
0725
0726 err:
0727 return rv;
0728 }
0729
0730
0731
0732
0733
0734
0735 static int qmi_wwan_change_dtr(struct usbnet *dev, bool on)
0736 {
0737 u8 intf = dev->intf->cur_altsetting->desc.bInterfaceNumber;
0738
0739 return usbnet_write_cmd(dev, USB_CDC_REQ_SET_CONTROL_LINE_STATE,
0740 USB_DIR_OUT | USB_TYPE_CLASS | USB_RECIP_INTERFACE,
0741 on ? 0x01 : 0x00, intf, NULL, 0);
0742 }
0743
0744 static int qmi_wwan_bind(struct usbnet *dev, struct usb_interface *intf)
0745 {
0746 int status;
0747 u8 *buf = intf->cur_altsetting->extra;
0748 int len = intf->cur_altsetting->extralen;
0749 struct usb_interface_descriptor *desc = &intf->cur_altsetting->desc;
0750 struct usb_cdc_union_desc *cdc_union;
0751 struct usb_cdc_ether_desc *cdc_ether;
0752 struct usb_driver *driver = driver_of(intf);
0753 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0754 struct usb_cdc_parsed_header hdr;
0755
0756 BUILD_BUG_ON((sizeof(((struct usbnet *)0)->data) <
0757 sizeof(struct qmi_wwan_state)));
0758
0759
0760 info->control = intf;
0761 info->data = intf;
0762
0763
0764 cdc_parse_cdc_header(&hdr, intf, buf, len);
0765 cdc_union = hdr.usb_cdc_union_desc;
0766 cdc_ether = hdr.usb_cdc_ether_desc;
0767
0768
0769 if (cdc_union) {
0770 info->data = usb_ifnum_to_if(dev->udev,
0771 cdc_union->bSlaveInterface0);
0772 if (desc->bInterfaceNumber != cdc_union->bMasterInterface0 ||
0773 !info->data) {
0774 dev_err(&intf->dev,
0775 "bogus CDC Union: master=%u, slave=%u\n",
0776 cdc_union->bMasterInterface0,
0777 cdc_union->bSlaveInterface0);
0778
0779
0780 cdc_union = NULL;
0781 info->data = intf;
0782 }
0783 }
0784
0785
0786 if (cdc_ether && cdc_ether->wMaxSegmentSize) {
0787 dev->hard_mtu = le16_to_cpu(cdc_ether->wMaxSegmentSize);
0788 usbnet_get_ethernet_addr(dev, cdc_ether->iMACAddress);
0789 }
0790
0791
0792 if (info->control != info->data) {
0793 status = usb_driver_claim_interface(driver, info->data, dev);
0794 if (status < 0)
0795 goto err;
0796 }
0797
0798 status = qmi_wwan_register_subdriver(dev);
0799 if (status < 0 && info->control != info->data) {
0800 usb_set_intfdata(info->data, NULL);
0801 usb_driver_release_interface(driver, info->data);
0802 }
0803
0804
0805
0806
0807
0808
0809
0810
0811
0812
0813
0814
0815
0816
0817
0818
0819
0820
0821 if (dev->driver_info->data & QMI_WWAN_QUIRK_DTR ||
0822 le16_to_cpu(dev->udev->descriptor.bcdUSB) >= 0x0201) {
0823 qmi_wwan_manage_power(dev, 1);
0824 qmi_wwan_change_dtr(dev, true);
0825 }
0826
0827
0828
0829
0830
0831 if (ether_addr_equal(dev->net->dev_addr, default_modem_addr) ||
0832 ether_addr_equal(dev->net->dev_addr, buggy_fw_addr))
0833 eth_hw_addr_random(dev->net);
0834
0835
0836 if (possibly_iphdr(dev->net->dev_addr)) {
0837 u8 addr = dev->net->dev_addr[0];
0838
0839 addr |= 0x02;
0840 addr &= 0xbf;
0841 dev_addr_mod(dev->net, 0, &addr, 1);
0842 }
0843 dev->net->netdev_ops = &qmi_wwan_netdev_ops;
0844 dev->net->sysfs_groups[0] = &qmi_wwan_sysfs_attr_group;
0845 err:
0846 return status;
0847 }
0848
0849 static void qmi_wwan_unbind(struct usbnet *dev, struct usb_interface *intf)
0850 {
0851 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0852 struct usb_driver *driver = driver_of(intf);
0853 struct usb_interface *other;
0854
0855 if (info->subdriver && info->subdriver->disconnect)
0856 info->subdriver->disconnect(info->control);
0857
0858
0859 if (le16_to_cpu(dev->udev->descriptor.bcdUSB) >= 0x0201) {
0860 qmi_wwan_change_dtr(dev, false);
0861 qmi_wwan_manage_power(dev, 0);
0862 }
0863
0864
0865 if (intf == info->control)
0866 other = info->data;
0867 else
0868 other = info->control;
0869
0870
0871 if (other && intf != other) {
0872 usb_set_intfdata(other, NULL);
0873 usb_driver_release_interface(driver, other);
0874 }
0875
0876 info->subdriver = NULL;
0877 info->data = NULL;
0878 info->control = NULL;
0879 }
0880
0881
0882
0883
0884
0885
0886
0887 static int qmi_wwan_suspend(struct usb_interface *intf, pm_message_t message)
0888 {
0889 struct usbnet *dev = usb_get_intfdata(intf);
0890 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0891 int ret;
0892
0893
0894
0895
0896
0897 ret = usbnet_suspend(intf, message);
0898 if (ret < 0)
0899 goto err;
0900
0901 if (intf == info->control && info->subdriver &&
0902 info->subdriver->suspend)
0903 ret = info->subdriver->suspend(intf, message);
0904 if (ret < 0)
0905 usbnet_resume(intf);
0906 err:
0907 return ret;
0908 }
0909
0910 static int qmi_wwan_resume(struct usb_interface *intf)
0911 {
0912 struct usbnet *dev = usb_get_intfdata(intf);
0913 struct qmi_wwan_state *info = (void *)&dev->data;
0914 int ret = 0;
0915 bool callsub = (intf == info->control && info->subdriver &&
0916 info->subdriver->resume);
0917
0918 if (callsub)
0919 ret = info->subdriver->resume(intf);
0920 if (ret < 0)
0921 goto err;
0922 ret = usbnet_resume(intf);
0923 if (ret < 0 && callsub)
0924 info->subdriver->suspend(intf, PMSG_SUSPEND);
0925 err:
0926 return ret;
0927 }
0928
0929 static const struct driver_info qmi_wwan_info = {
0930 .description = "WWAN/QMI device",
0931 .flags = FLAG_WWAN | FLAG_SEND_ZLP,
0932 .bind = qmi_wwan_bind,
0933 .unbind = qmi_wwan_unbind,
0934 .manage_power = qmi_wwan_manage_power,
0935 .rx_fixup = qmi_wwan_rx_fixup,
0936 };
0937
0938 static const struct driver_info qmi_wwan_info_quirk_dtr = {
0939 .description = "WWAN/QMI device",
0940 .flags = FLAG_WWAN | FLAG_SEND_ZLP,
0941 .bind = qmi_wwan_bind,
0942 .unbind = qmi_wwan_unbind,
0943 .manage_power = qmi_wwan_manage_power,
0944 .rx_fixup = qmi_wwan_rx_fixup,
0945 .data = QMI_WWAN_QUIRK_DTR,
0946 };
0947
0948 #define HUAWEI_VENDOR_ID 0x12D1
0949
0950
0951 #define QMI_FIXED_INTF(vend, prod, num) \
0952 USB_DEVICE_INTERFACE_NUMBER(vend, prod, num), \
0953 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info
0954
0955
0956 #define QMI_QUIRK_SET_DTR(vend, prod, num) \
0957 USB_DEVICE_INTERFACE_NUMBER(vend, prod, num), \
0958 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info_quirk_dtr
0959
0960
0961 #define QMI_GOBI1K_DEVICE(vend, prod) \
0962 QMI_FIXED_INTF(vend, prod, 3)
0963
0964
0965 #define QMI_GOBI_DEVICE(vend, prod) \
0966 QMI_FIXED_INTF(vend, prod, 0)
0967
0968
0969
0970
0971
0972
0973
0974
0975
0976 #define QMI_MATCH_FF_FF_FF(vend, prod) \
0977 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(vend, prod, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, \
0978 USB_SUBCLASS_VENDOR_SPEC, 0xff), \
0979 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info_quirk_dtr
0980
0981 static const struct usb_device_id products[] = {
0982
0983 {
0984 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(HUAWEI_VENDOR_ID, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 1, 9),
0985 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
0986 },
0987 {
0988 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(HUAWEI_VENDOR_ID, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 1, 57),
0989 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
0990 },
0991 {
0992 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(HUAWEI_VENDOR_ID, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 0x01, 0x69),
0993 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
0994 },
0995 {
0996 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(0x22b8, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 0xfb, 0xff),
0997 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
0998 },
0999
1000
1001 {
1002 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(HUAWEI_VENDOR_ID, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 1, 7),
1003 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1004 },
1005 {
1006 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(HUAWEI_VENDOR_ID, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 1, 17),
1007 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1008 },
1009 {
1010 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(HUAWEI_VENDOR_ID, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 0x01, 0x37),
1011 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1012 },
1013 {
1014 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(HUAWEI_VENDOR_ID, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 0x01, 0x67),
1015 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1016 },
1017 {
1018 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(0x106c, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 0xf0, 0xff),
1019 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1020 },
1021 {
1022 USB_VENDOR_AND_INTERFACE_INFO(0x106c, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 0xf1, 0xff),
1023 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1024 },
1025 {
1026 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x1410, 0xb001,
1027 USB_CLASS_COMM,
1028 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1029 USB_CDC_PROTO_NONE),
1030 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1031 },
1032 {
1033 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x1410, 0x9010,
1034 USB_CLASS_COMM,
1035 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1036 USB_CDC_PROTO_NONE),
1037 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1038 },
1039 {
1040 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x1410, 0x9011,
1041 USB_CLASS_COMM,
1042 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1043 USB_CDC_PROTO_NONE),
1044 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1045 },
1046 {
1047 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x413C, 0x8195,
1048 USB_CLASS_COMM,
1049 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1050 USB_CDC_PROTO_NONE),
1051 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1052 },
1053 {
1054 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x413C, 0x8196,
1055 USB_CLASS_COMM,
1056 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1057 USB_CDC_PROTO_NONE),
1058 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1059 },
1060 {
1061 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x413C, 0x819b,
1062 USB_CLASS_COMM,
1063 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1064 USB_CDC_PROTO_NONE),
1065 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1066 },
1067 {
1068 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x16d5, 0x650a,
1069 USB_CLASS_COMM,
1070 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1071 USB_CDC_PROTO_NONE),
1072 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1073 },
1074 {
1075 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x03f0, 0x421d,
1076 USB_CLASS_COMM,
1077 USB_CDC_SUBCLASS_ETHERNET,
1078 USB_CDC_PROTO_NONE),
1079 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1080 },
1081 {
1082 USB_DEVICE_AND_INTERFACE_INFO(0x03f0, 0x581d, USB_CLASS_VENDOR_SPEC, 1, 7),
1083 .driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info,
1084 },
1085 {QMI_MATCH_FF_FF_FF(0x2c7c, 0x0125)},
1086 {QMI_MATCH_FF_FF_FF(0x2c7c, 0x0306)},
1087 {QMI_MATCH_FF_FF_FF(0x2c7c, 0x0512)},
1088 {QMI_MATCH_FF_FF_FF(0x2c7c, 0x0620)},
1089 {QMI_MATCH_FF_FF_FF(0x2c7c, 0x0800)},
1090 {QMI_MATCH_FF_FF_FF(0x2c7c, 0x0801)},
1091
1092
1093 {QMI_FIXED_INTF(0x0408, 0xea42, 4)},
1094 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x6001, 3)},
1095 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7000, 0)},
1096 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7001, 1)},
1097 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7002, 1)},
1098 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7101, 1)},
1099 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7101, 2)},
1100 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7101, 3)},
1101 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7102, 1)},
1102 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7102, 2)},
1103 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x7102, 3)},
1104 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x8000, 7)},
1105 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x8001, 6)},
1106 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9000, 4)},
1107 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9003, 4)},
1108 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9005, 2)},
1109 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900a, 4)},
1110 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900b, 2)},
1111 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900c, 4)},
1112 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900c, 5)},
1113 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900c, 6)},
1114 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900d, 5)},
1115 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900f, 3)},
1116 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900f, 4)},
1117 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x900f, 5)},
1118 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9010, 4)},
1119 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9010, 5)},
1120 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9011, 3)},
1121 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9011, 4)},
1122 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9021, 1)},
1123 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9022, 2)},
1124 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x05c6, 0x9025, 4)},
1125 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9026, 3)},
1126 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x902e, 5)},
1127 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9031, 5)},
1128 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9032, 4)},
1129 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9033, 3)},
1130 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9033, 4)},
1131 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9033, 5)},
1132 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9033, 6)},
1133 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9034, 3)},
1134 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9034, 4)},
1135 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9034, 5)},
1136 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9034, 6)},
1137 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9034, 7)},
1138 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9035, 4)},
1139 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9036, 3)},
1140 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9037, 5)},
1141 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9038, 4)},
1142 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x903b, 7)},
1143 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x903c, 6)},
1144 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x903d, 6)},
1145 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x903e, 5)},
1146 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9043, 3)},
1147 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9046, 3)},
1148 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9046, 4)},
1149 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9046, 5)},
1150 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9047, 2)},
1151 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9047, 3)},
1152 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9047, 4)},
1153 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9048, 4)},
1154 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9048, 5)},
1155 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9048, 6)},
1156 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9048, 7)},
1157 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9048, 8)},
1158 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x904c, 5)},
1159 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x904c, 6)},
1160 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x904c, 7)},
1161 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x904c, 8)},
1162 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9050, 3)},
1163 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9052, 4)},
1164 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9053, 6)},
1165 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9053, 7)},
1166 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9054, 5)},
1167 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9054, 6)},
1168 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9055, 3)},
1169 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9055, 4)},
1170 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9055, 5)},
1171 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9055, 6)},
1172 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9055, 7)},
1173 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9056, 3)},
1174 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 2)},
1175 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 3)},
1176 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 4)},
1177 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 5)},
1178 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 6)},
1179 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 7)},
1180 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 8)},
1181 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9062, 9)},
1182 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9064, 3)},
1183 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9065, 6)},
1184 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9065, 7)},
1185 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9066, 5)},
1186 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9066, 6)},
1187 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9067, 1)},
1188 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9068, 2)},
1189 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9068, 3)},
1190 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9068, 4)},
1191 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9068, 5)},
1192 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9068, 6)},
1193 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9068, 7)},
1194 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9069, 5)},
1195 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9069, 6)},
1196 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9069, 7)},
1197 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9069, 8)},
1198 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9070, 4)},
1199 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9070, 5)},
1200 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9075, 5)},
1201 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9076, 4)},
1202 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9076, 5)},
1203 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9076, 6)},
1204 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9076, 7)},
1205 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9076, 8)},
1206 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9077, 3)},
1207 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9077, 4)},
1208 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9077, 5)},
1209 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9077, 6)},
1210 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9078, 3)},
1211 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9079, 4)},
1212 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9079, 5)},
1213 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9079, 6)},
1214 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9079, 7)},
1215 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9079, 8)},
1216 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9080, 5)},
1217 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9080, 6)},
1218 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9080, 7)},
1219 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9080, 8)},
1220 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9083, 3)},
1221 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9084, 4)},
1222 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x90b2, 3)},
1223 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x920d, 0)},
1224 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x920d, 5)},
1225 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x05c6, 0x9625, 4)},
1226 {QMI_FIXED_INTF(0x0846, 0x68a2, 8)},
1227 {QMI_FIXED_INTF(0x0846, 0x68d3, 8)},
1228 {QMI_FIXED_INTF(0x12d1, 0x140c, 1)},
1229 {QMI_FIXED_INTF(0x12d1, 0x14ac, 1)},
1230 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0x0918, 3)},
1231 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0x0918, 4)},
1232 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0x0918, 5)},
1233 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0x3185, 4)},
1234 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0xd111, 4)},
1235 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0xd181, 3)},
1236 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0xd181, 4)},
1237 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0xd181, 5)},
1238 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0xd182, 4)},
1239 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0xd182, 5)},
1240 {QMI_FIXED_INTF(0x1435, 0xd191, 4)},
1241 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1508, 0x1001, 4)},
1242 {QMI_FIXED_INTF(0x1690, 0x7588, 4)},
1243 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x6003, 0)},
1244 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x6007, 0)},
1245 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x6008, 0)},
1246 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x6280, 0)},
1247 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7001, 0)},
1248 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7002, 0)},
1249 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7003, 4)},
1250 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7004, 3)},
1251 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7006, 5)},
1252 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x700a, 4)},
1253 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7211, 0)},
1254 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7212, 0)},
1255 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7213, 0)},
1256 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7251, 1)},
1257 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7252, 1)},
1258 {QMI_FIXED_INTF(0x16d8, 0x7253, 1)},
1259 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0002, 1)},
1260 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0012, 1)},
1261 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0017, 3)},
1262 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0019, 3)},
1263 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0021, 4)},
1264 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0025, 1)},
1265 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0031, 4)},
1266 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0042, 4)},
1267 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0049, 5)},
1268 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0052, 4)},
1269 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0055, 1)},
1270 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0058, 4)},
1271 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0063, 4)},
1272 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0104, 4)},
1273 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0113, 5)},
1274 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0118, 5)},
1275 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0121, 5)},
1276 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0123, 4)},
1277 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0124, 5)},
1278 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0125, 6)},
1279 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0126, 5)},
1280 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0130, 1)},
1281 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0133, 3)},
1282 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0141, 5)},
1283 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0157, 5)},
1284 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0158, 3)},
1285 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0167, 4)},
1286 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0168, 4)},
1287 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0176, 3)},
1288 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0178, 3)},
1289 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0191, 4)},
1290 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0199, 1)},
1291 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0200, 1)},
1292 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0257, 3)},
1293 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0265, 4)},
1294 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0284, 4)},
1295 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0326, 4)},
1296 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0396, 3)},
1297 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x0412, 4)},
1298 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1008, 4)},
1299 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1010, 4)},
1300 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1012, 4)},
1301 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1018, 3)},
1302 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1021, 2)},
1303 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1245, 4)},
1304 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1247, 4)},
1305 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1252, 4)},
1306 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1254, 4)},
1307 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1255, 3)},
1308 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1255, 4)},
1309 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1256, 4)},
1310 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1270, 5)},
1311 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1275, 3)},
1312 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1401, 2)},
1313 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1402, 2)},
1314 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1424, 2)},
1315 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1425, 2)},
1316 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1426, 2)},
1317 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1428, 2)},
1318 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1432, 3)},
1319 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x1485, 5)},
1320 {QMI_FIXED_INTF(0x19d2, 0x2002, 4)},
1321 {QMI_FIXED_INTF(0x2001, 0x7e16, 3)},
1322 {QMI_FIXED_INTF(0x2001, 0x7e19, 4)},
1323 {QMI_FIXED_INTF(0x2001, 0x7e35, 4)},
1324 {QMI_FIXED_INTF(0x2001, 0x7e3d, 4)},
1325 {QMI_FIXED_INTF(0x2020, 0x2031, 4)},
1326 {QMI_FIXED_INTF(0x2020, 0x2033, 4)},
1327 {QMI_FIXED_INTF(0x2020, 0x2060, 4)},
1328 {QMI_FIXED_INTF(0x0f3d, 0x68a2, 8)},
1329 {QMI_FIXED_INTF(0x114f, 0x68a2, 8)},
1330 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x68a2, 8)},
1331 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x68a2, 19)},
1332 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x68c0, 8)},
1333 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x68c0, 10)},
1334 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x901c, 8)},
1335 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x901f, 8)},
1336 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9041, 8)},
1337 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9041, 10)},
1338 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9051, 8)},
1339 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9053, 8)},
1340 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9054, 8)},
1341 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9055, 8)},
1342 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9056, 8)},
1343 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9057, 8)},
1344 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9061, 8)},
1345 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9063, 8)},
1346 {QMI_FIXED_INTF(0x1199, 0x9063, 10)},
1347 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x9071, 8)},
1348 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x9071, 10)},
1349 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x9079, 8)},
1350 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x9079, 10)},
1351 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x907b, 8)},
1352 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x907b, 10)},
1353 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0x9091, 8)},
1354 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1199, 0xc081, 8)},
1355 {QMI_FIXED_INTF(0x1bbb, 0x011e, 4)},
1356 {QMI_FIXED_INTF(0x1bbb, 0x0203, 2)},
1357 {QMI_FIXED_INTF(0x2357, 0x0201, 4)},
1358 {QMI_FIXED_INTF(0x2357, 0x9000, 4)},
1359 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1031, 3)},
1360 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1040, 2)},
1361 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1050, 2)},
1362 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1057, 2)},
1363 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1060, 2)},
1364 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1070, 2)},
1365 {QMI_FIXED_INTF(0x1bc7, 0x1100, 3)},
1366 {QMI_FIXED_INTF(0x1bc7, 0x1101, 3)},
1367 {QMI_FIXED_INTF(0x1bc7, 0x1200, 5)},
1368 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1201, 2)},
1369 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1230, 2)},
1370 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1250, 0)},
1371 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1260, 2)},
1372 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1261, 2)},
1373 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1bc7, 0x1900, 1)},
1374 {QMI_FIXED_INTF(0x1c9e, 0x9801, 3)},
1375 {QMI_FIXED_INTF(0x1c9e, 0x9803, 4)},
1376 {QMI_FIXED_INTF(0x1c9e, 0x9b01, 3)},
1377 {QMI_FIXED_INTF(0x0b3c, 0xc000, 4)},
1378 {QMI_FIXED_INTF(0x0b3c, 0xc001, 4)},
1379 {QMI_FIXED_INTF(0x0b3c, 0xc002, 4)},
1380 {QMI_FIXED_INTF(0x0b3c, 0xc004, 6)},
1381 {QMI_FIXED_INTF(0x0b3c, 0xc005, 6)},
1382 {QMI_FIXED_INTF(0x0b3c, 0xc00a, 6)},
1383 {QMI_FIXED_INTF(0x0b3c, 0xc00b, 4)},
1384 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x0060, 4)},
1385 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1e2d, 0x006f, 8)},
1386 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x0053, 4)},
1387 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x0063, 10)},
1388 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x0082, 4)},
1389 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x0082, 5)},
1390 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x0083, 4)},
1391 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1e2d, 0x00b0, 4)},
1392 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x00b7, 0)},
1393 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x00b9, 0)},
1394 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x00f3, 0)},
1395 {QMI_FIXED_INTF(0x1e2d, 0x00f4, 0)},
1396 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81a2, 8)},
1397 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81a3, 8)},
1398 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81a4, 8)},
1399 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81a8, 8)},
1400 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81a9, 8)},
1401 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81b1, 8)},
1402 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81b3, 8)},
1403 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81b6, 8)},
1404 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81b6, 10)},
1405 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81c2, 8)},
1406 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81cc, 8)},
1407 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81d7, 0)},
1408 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81d7, 1)},
1409 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81e0, 0)},
1410 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81e4, 0)},
1411 {QMI_FIXED_INTF(0x413c, 0x81e6, 0)},
1412 {QMI_FIXED_INTF(0x03f0, 0x4e1d, 8)},
1413 {QMI_FIXED_INTF(0x03f0, 0x9d1d, 1)},
1414 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x22de, 0x9051, 2)},
1415 {QMI_FIXED_INTF(0x22de, 0x9061, 3)},
1416 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x1e0e, 0x9001, 5)},
1417 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x2c7c, 0x0121, 4)},
1418 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x2c7c, 0x0191, 4)},
1419 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x2c7c, 0x0195, 4)},
1420 {QMI_FIXED_INTF(0x2c7c, 0x0296, 4)},
1421 {QMI_QUIRK_SET_DTR(0x2cb7, 0x0104, 4)},
1422 {QMI_FIXED_INTF(0x0489, 0xe0b4, 0)},
1423 {QMI_FIXED_INTF(0x0489, 0xe0b5, 0)},
1424 {QMI_FIXED_INTF(0x2692, 0x9025, 4)},
1425
1426
1427 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x05c6, 0x9212)},
1428 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x03f0, 0x1f1d)},
1429 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x04da, 0x250d)},
1430 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x413c, 0x8172)},
1431 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x1410, 0xa001)},
1432 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x1410, 0xa002)},
1433 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x1410, 0xa003)},
1434 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x1410, 0xa004)},
1435 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x1410, 0xa005)},
1436 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x1410, 0xa006)},
1437 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x1410, 0xa007)},
1438 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x0b05, 0x1776)},
1439 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x19d2, 0xfff3)},
1440 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x05c6, 0x9001)},
1441 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x05c6, 0x9002)},
1442 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x05c6, 0x9202)},
1443 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x05c6, 0x9203)},
1444 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x05c6, 0x9222)},
1445 {QMI_GOBI1K_DEVICE(0x05c6, 0x9009)},
1446
1447
1448 {QMI_GOBI_DEVICE(0x413c, 0x8186)},
1449 {QMI_GOBI_DEVICE(0x413c, 0x8194)},
1450 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x920b)},
1451 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x9225)},
1452 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x9245)},
1453 {QMI_GOBI_DEVICE(0x03f0, 0x251d)},
1454 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x9215)},
1455 {QMI_FIXED_INTF(0x05c6, 0x9215, 4)},
1456 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x9265)},
1457 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x9235)},
1458 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x9275)},
1459 {QMI_GOBI_DEVICE(0x0af0, 0x8120)},
1460 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x68a5)},
1461 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x68a9)},
1462 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9001)},
1463 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9002)},
1464 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9003)},
1465 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9004)},
1466 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9005)},
1467 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9006)},
1468 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9007)},
1469 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9008)},
1470 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9009)},
1471 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x900a)},
1472 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9011)},
1473 {QMI_GOBI_DEVICE(0x16d8, 0x8002)},
1474 {QMI_GOBI_DEVICE(0x05c6, 0x9205)},
1475 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9013)},
1476 {QMI_GOBI_DEVICE(0x03f0, 0x371d)},
1477 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9015)},
1478 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x9019)},
1479 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1199, 0x901b)},
1480 {QMI_GOBI_DEVICE(0x12d1, 0x14f1)},
1481 {QMI_GOBI_DEVICE(0x1410, 0xa021)},
1482
1483 { }
1484 };
1485 MODULE_DEVICE_TABLE(usb, products);
1486
1487 static bool quectel_ec20_detected(struct usb_interface *intf)
1488 {
1489 struct usb_device *dev = interface_to_usbdev(intf);
1490
1491 if (dev->actconfig &&
1492 le16_to_cpu(dev->descriptor.idVendor) == 0x05c6 &&
1493 le16_to_cpu(dev->descriptor.idProduct) == 0x9215 &&
1494 dev->actconfig->desc.bNumInterfaces == 5)
1495 return true;
1496
1497 return false;
1498 }
1499
1500 static int qmi_wwan_probe(struct usb_interface *intf,
1501 const struct usb_device_id *prod)
1502 {
1503 struct usb_device_id *id = (struct usb_device_id *)prod;
1504 struct usb_interface_descriptor *desc = &intf->cur_altsetting->desc;
1505
1506
1507
1508
1509
1510
1511 if (!id->driver_info) {
1512 dev_dbg(&intf->dev, "setting defaults for dynamic device id\n");
1513 id->driver_info = (unsigned long)&qmi_wwan_info;
1514 }
1515
1516
1517
1518
1519
1520 if (id->match_flags & USB_DEVICE_ID_MATCH_INT_NUMBER &&
1521 desc->bInterfaceClass != USB_CLASS_VENDOR_SPEC) {
1522 dev_dbg(&intf->dev,
1523 "Rejecting interface number match for class %02x\n",
1524 desc->bInterfaceClass);
1525 return -ENODEV;
1526 }
1527
1528
1529 if (quectel_ec20_detected(intf) && desc->bInterfaceNumber == 0) {
1530 dev_dbg(&intf->dev, "Quectel EC20 quirk, skipping interface 0\n");
1531 return -ENODEV;
1532 }
1533
1534
1535
1536
1537
1538
1539
1540 if (desc->bNumEndpoints == 2)
1541 return -ENODEV;
1542
1543 return usbnet_probe(intf, id);
1544 }
1545
1546 static void qmi_wwan_disconnect(struct usb_interface *intf)
1547 {
1548 struct usbnet *dev = usb_get_intfdata(intf);
1549 struct qmi_wwan_state *info;
1550 struct list_head *iter;
1551 struct net_device *ldev;
1552 LIST_HEAD(list);
1553
1554
1555 if (!dev)
1556 return;
1557 info = (void *)&dev->data;
1558 if (info->flags & QMI_WWAN_FLAG_MUX) {
1559 if (!rtnl_trylock()) {
1560 restart_syscall();
1561 return;
1562 }
1563 rcu_read_lock();
1564 netdev_for_each_upper_dev_rcu(dev->net, ldev, iter)
1565 qmimux_unregister_device(ldev, &list);
1566 rcu_read_unlock();
1567 unregister_netdevice_many(&list);
1568 rtnl_unlock();
1569 info->flags &= ~QMI_WWAN_FLAG_MUX;
1570 }
1571 usbnet_disconnect(intf);
1572 }
1573
1574 static struct usb_driver qmi_wwan_driver = {
1575 .name = "qmi_wwan",
1576 .id_table = products,
1577 .probe = qmi_wwan_probe,
1578 .disconnect = qmi_wwan_disconnect,
1579 .suspend = qmi_wwan_suspend,
1580 .resume = qmi_wwan_resume,
1581 .reset_resume = qmi_wwan_resume,
1582 .supports_autosuspend = 1,
1583 .disable_hub_initiated_lpm = 1,
1584 };
1585
1586 module_usb_driver(qmi_wwan_driver);
1587
1588 MODULE_AUTHOR("Bjørn Mork <bjorn@mork.no>");
1589 MODULE_DESCRIPTION("Qualcomm MSM Interface (QMI) WWAN driver");
1590 MODULE_LICENSE("GPL");